Nồng độ virus cao gấp 1.000 lần chủng gốc, biến thể Delta đang khiến kế hoạch đối phó của cả thế giới đảo lộn như thế nào?

Biến chủng Delta đang khiến chính phủ các nước trên khắp thế giới phải thay đổi tính toán, làm dấy lên hoài nghi về việc có phải chúng ta đã quá lạc quan về chuyện chấm dứt hoàn toàn đại dịch Covid-19 hay không. Hơn nữa, Delta còn nới rộng đáng kể khoảng cách giữa những nơi có tỷ lệ tiêm chủng cao với nơi chưa thể triển khai tiêm chủng trên diện rộng, xâm nhập vào những nước trước đây đã khá thành công trong công tác chống dịch.

Trước sự ngỡ ngàng của nhiều người, biến chủng Delta vẫn khiến số ca nhiễm tăng vọt tại các nước có tỷ lệ tiêm chủng cao như Anh và Israel dù số ca có triệu chứng nặng và tử vong ở mức  thấp. Tuy nhiên, ở nhiều phần còn lại của thế giới, đại dịch đã khiến ít nhất 200 triệu người mắc bệnh và hơn 4 triệu người tử vong vẫn đang diễn biến rất phức tạp.

Tin tốt là vaccine vẫn có hiệu quả cao trước Delta trong việc ngăn ngừa người bệnh trở nặng và tử vong đối với những người đã được tiêm chủng. Đối với các nền kinh tế phát triển, điều đó đồng nghĩa cần phải tiêm vaccine cho nhiều người hơn để kiểm soát dịch bệnh. Dẫu vậy, niềm hi vọng rằng Covid-19 sẽ nhanh chóng suy yếu và trở thành 1 loại bệnh thông thường như cúm mùa đang dần phai nhạt.

Miễn dịch cộng đồng trở thành điều xa vời

Phản ứng với làn sóng mới, các chính phủ ở châu Âu và một vài bang của Mỹ đang cố gắng đẩy nhanh chương trình tiêm chủng để “đi trước một bước”. Một số nơi quay trở lại bắt buộc đeo khẩu trang và yêu cầu một số ngành nghề kinh doanh đóng cửa. Các biện pháp hạn chế đi lại, cách ly và làm việc từ xa giờ đã trở thành điều bình thường mới.

Trong khi đó, “đơn thuốc đặc trị” dành cho các nước đang phát triển vẫn còn rất mờ mịt. Hiện Delta đã gây ra làn sóng lây nhiễm cao kỷ lục trên khắp châu Á và châu Phi, bao gồm cả các quốc gia và vùng lãnh thổ vốn kiểm soát dịch rất tốt trong giai đoạn trước.

Biến chủng Delta được phát hiện lần đầu tiên tại Ấn Độ từ cuối năm ngoái và hiện đã xuất hiện tại hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ, theo sáng kiến GISAID, 1 cơ sở dữ liệu trực tuyến mà tại đó các nhà khoa học cùng chia sẻ những báo cáo về mã gene của mẫu virus. Đến giữa tháng 7, khoảng 80% các mẫu được chia sẻ lên GISAID là biến chủng Delta, tỷ lệ cao gấp đôi so với 1 tháng trước. Điều này cho thấy biến chủng này đang nhanh chóng thay thế các biến chủng thế hệ trước như thế nào.

CDC Mỹ cho biết Delta chiếm 83% mẫu bệnh phẩm ở Mỹ. Ở Anh tỷ lệ lên tới 99%, tại Pháp, Đức, Thụy Điển và Bồ Đào Nha là hơn một nửa. Tỷ lệ ở châu Á là hơn 70% và châu Phi là hơn 60%

Trước khi biến chủng Delta xuất hiện, các nhà khoa học ước tính sẽ cần khoảng 2/3 dân số có kháng thể (từ tiêm vaccine hoặc từng nhiễm bệnh) để đạt miễn dịch cộng đồng. Đạt được mục tiêu đó sẽ giúp ngăn chặn các ổ dịch mới bùng phát, dịch bệnh lắng xuống mức độ ngang bằng với cúm mùa và không gây gánh nặng cho hệ thống y tế.